De film van afgelopen donderdagavond heeft raakvlakken met de eveneens in 1960 uitgekomen Hitchcock kaskraker Psycho. Net als Norman Bates is Mark Lewis in de film Peeping Tom een verknipte hoofdpersoon die overdag werkt in een filmstudio en als fotograa. 's Avonds zoekt hij naar mogelijkheden om vrouwen alleen voor zijn camera te krijgen waarna hij ze vermoord met een scherp voorwerp aan zijn statief, wat zijn levenswerk een snuff movie avant la lettre maakt. Maar de hoofdpersoon is niet alleen maar een psychopatisch monster, zo ontwikkelt er zich een tedere romance tussen de eenzame, introverte filmer en zijn buurmeisje aan wie hij gaandeweg steeds meer laat zien over zijn moeilijke jeugd met een sadistische vader die hem filmde terwijl hij proeven in het kader van de wetenschap op hem uitoefende. Destijds werd de film verafschuwd en verboden tot Martin Scorsese de film eind jaren 70 in ere herstelde. Deze film als B-movie of goedkope horrorfilm afdoen, doet geen recht aan de indringendheid, het vakmanschap en de donkere materie van deze film.

Nog steeds is de douchescène halverwege het verhaal over een vrouw die een nieuw leven wil beginnen en in een morsig motel belandt, ronduit huiveringwekkend. 'De' moord uit de filmgeschiedenis is 45 seconden lang en vanuit zeventig verschillende camerastandpunten gedraaid. En eigenlijk valt er niets te zien. De meeste mensen zwéren achteraf dieprood bloed het doucheputje te hebben zien instromen, maar Psycho werd in zwart-wit gemaakt: het is chocoladesiroop dat je ziet. De montage van vaste Hitchcock-editor George Tomasini en de onvergetelijk indringende muziek van Bernard Herrmann houden het menselijk brein verbluffend voor de gek. Psycho werd aanvankelijk slechts matig ontvangen, hoewel het publiek rijendik voor de bioscopen stond om deze ongehoord schokkende film te kunnen zien. Hitchcock had duidelijk een gevoelige snaar in het collectief onbewuste weten te raken. Door een zo normaal mogelijk monster te creëren en seks, waanzin en moord in één film te versmelten, liep hij vooruit op alles wat de sensatiepers in de daaropvolgende decennia zou blijven beheersen. Gus van Sant maakte in de jaren 90 nog een shot-for-shot remake maar deze verbleekt volledig bij Hitchcocks zwart-witte origineel.

De eerste regisseur van Spartacus, Anthony Mann, werd kort na het begin van de opnamen door hoofdrolspeler Kirk Douglas ontslagen en vervangen door Stanley Kubrick. Zij hadden al eerder samengewerkt in Paths of Glory, een fantastische film over de loopgraven in de eerste wereldoorlog, Dat was een sobere zwart-wit film, dit een spektakelflm in Glorious Technicolor. De film draait om de slaaf Spartacus, die vele van zijn lotgenote inspireert in zijn opstand tegen de onderdrukkers, waaronder de jonge Antonius (Tony Curtis) een lieveling van de Romein Marcus Crassus. Toen de film na dertig jaar in een herziene versie uitkwam, toonde een destijds vanwege homoseksuele verwijzingen verwijderde badscene meer van de relatie tussen de heer en zijn slaaf.

Geen enkele rechtszaak in de 20e eeuw had zo’n grote impact op de manier waarop we naar de wereld kijken als een rechtszaak uit 1925 die in de volksmond bekend stond als de Scopes Monkey Trial. De aangeklaagde was John Scopes, een leraar op een middelbare school in Dayton, Tennessee, die ondanks waarschuwingen van de schoolleiding de evolutie-theorie van Darwin onderwees. Volgens de aanklacht was dit in strijd met de pas aangenomen Butlerwet die aangaf dat het verboden was om iets te onderwijzen dat in strijd was met het scheppingsverhaal uit de Bijbel. De rechtszaak werd een regelrechte mediasensatie wanneer de aanklagers hulp kregen van niemand minder dan William Jennings Bryan, een fundamentalist die rond de eeuwwisseling maar liefst drie keer (zonder succes) meedeed aan de presidentsverkiezingen. Daarop besloot de beroemde agnostische advocaat Clarence Darrow de verdediging op zich te nemen, waardoor een titanenstrijd gegarandeerd was.

Splendor in The Grass is een melodrama dat het midden houdt tussen Rebel Without a Cause en Giant, met Warren Beatty als kroonopvolger van James Dean. Het is een film over een liefdestragedie ten tijde van de Depressie. De vader van Bud (Warren Beatty) is een steenrijke oliemagnaat in een klein dorpje in Kansas, die het huwelijk van zijn zoon met de dochter van een kruidenier helemaal niet ziet zitten. Treffend, dit gedicht van William Wordsworth over de vergankelijkheid van de jeugd, het gaandeweg bijstellen van je idealen en verwachtingen en de troost die je kunt vinden in herinneringen.

Deze film, gebaseerd op een gewaagd toneelstuk van Tenessee Williams, begint met de wens van Violet Venable (Katharine Hepburn) een rijke weduwe die een aanzienlijk bedrag wil schenken aan een psychiatrische instelling ter nagedachtenis aan haar zoon. Ze stelt echter als voorwaarde dat dokter Cukrowicz (Montgomery Clift) een hersenoperatie uitvoert op haar nicht Catherine Holly (Elizabeth Taylor). Dat het om een verfilming van een toneelstuk gaat, blijkt uit lange dialogen en weinig actie, maar naarmate het verhaal zich ontvouwt, word je dankzij het geloofwaardige spel van de beeldschone Elizabeth Taylor steeds meer het verhaal ingetrokken, over haar traumatisch afgelopen reis met haar rijke maar verdorven neef die haar als lokaas gebruikte om jonge jongens aan te trekken. Ondanks dat de invloed van de Hays Code in 1959 betrekkelijk minder werd, lagen de onderwerpen (homoseksualiteit, waanzin, moord, incest, pedofilie en kannibalisme) nog duidelijk in de taboesfeer waardoor de onderwerpen wel behandeld maar nooit expliciet benoemd worden. Al met al is het nogal een duister sprookje, dat nog eens aangezet wordt door een drietal angstaanjagende horrorscenes, waaronder de slotscène met een overtuigend hysterische Taylor waaruit duidelijk wordt waar Patrick Süskind de mosterd vandaan heeft gehaald.

In 'l Avventure maakt een groepje welgestelden uit Rome een boottochtje naar Sicilië. Ze brengen de middag door op een onbewoond rotseilandje waar Anna opeens verdwijnt. Zij is tot dan toe het hoofdpersonage van de film en heeft haar vriendin die middag verteld over haar moeizame relatie met haar vriend en heeft de aandacht getrokken van de groep door te zeggen dat ze een haai heeft gezien. Na het spoorloos verdwijnen van het meisje in het eerste half uur van de film, kabbelt de film nog twee uur voort met de andere personages die weinig moreel besef vertonen. De lancering van deze film riep op het festival van Cannes nogal uiteenlopende reacties op. De vertoning werd onthaald op boegeroep, waarna een aantal vooraanstaande critici en regisseurs de film als belangrijkste van het festival uitriep. Ook op mij riep de film gemengde gevoelens op. De decadente en onverschillige levensstijl van de personages heeft raakvlakken met het eveneens in 1960 uitgekomen La Dolce Vita, maar maakt ook dat je als kijker door de desinteresse van de hoofdpersonen met het lot van Anna, met allerlei onopgehelderde vragen blijft zitten. 

De titel La Dolce Vita roept bij mij onmiddelijk de associatie met het prachtige beeld van Anita Ekberg in de Trevi-fontein op, de rest van het verhaal maakte op mij beduidend minder indruk, hoewel de film geroemd wordt vanwege het treffende tijdsbeeld dat wordt neergezet van de moderne jetset van Rome in de zomer van 1959. De film, eigenlijk een uiterst donkere en cynische aanklacht op decadentie, werd een groot succes, had vele navolgers en de term paparazzi is afgeleid van een personage uit de film, Paparazzo, die het prototype was van de persfotograaf die elke toevallig passerende beroemdheid belaagd. De film volgt Marcello Rubini, die ooit een carriere als serieuze schrijver nastreefde maar nu om zijn brood te verdienen een baan als roddeljournalist heeft aangenomen waarbij hij allerlei onbeduidende beroemdheden moet volgen. Hij haalt daar weinig voldoening en waardering uit en glijdt steeds verder af als hij verliefd wordt op de wereldberoemde blonde filmster Sylvia die hem gebruikt om mee te gaan in haar grillen, waar onderstaande scene feitelijk om draait.

Een moeder vertrekt na de dood van de vader vanuit het arme zuiden van Italië naar Milaan, hopend op een beter leven. De film probeert het ingewikkelde systeem van een familie te laten zien door het levenspad van de afzonderlijke broers in beeld te brengen wier levens in elkaar gevlochten zijn en die elkaar beconcurreren, geweld aandoen, in bescherming nemen of verraden. Mooi uitgangspunt voor een film, alleen jammer dat de uitvoering van deze ruim drie uur durende film nogal slaapverwekkend is. Door het overdreven overgeacteerde zuidelijke temperament van de hoofdpersonen is het moeilijk als kijker de heftige emoties en gebeurtenissen serieus te nemen. Alleen de ongelofelijk knappe Alain Delon in zijn rol van de boxer die zijn geluk opoffert om de familie bij elkaar te houden, maakt de film voor mij de moeite waard, hoewel hij met zijn knappe jongenskoppie een niet erg geloofwaardige door het leven getekende vechtersbaas neerzet.